Deze 10 elementen hebben invloed op de wendbaarheid van je bedrijf

wendbaarheid

Deze 10 elementen bepalen hoe wendbaar je bent als bedrijf. Weten wat je moet doen en weten waar je voor staat, lees dan verder.

Toekomstgericht: Schaalbaar en wendbaar

Een wendbare organisatie is schaalbaar en klaar voor de toekomst. In de onderstaande afbeelding zie je per fase van bedrijf, wat belangrijk is om wendbaar te zijn. Het is mogelijk om stap voor stap aan je wendbaarheid bouwen. De elementen in het overzicht zijn geïnspireerd op het wendbaarheidscanvas van Sjors van Leeuwen, het MKB Canvas en de vijf fases van een bedrijf van Bart van den Belt en de visie en ervaringen van Renate Manders.

Behapbare aanpak voor wendbare organisatie

In het artikel ‘Zo werk je in elke fase van je bedrijf aan meer wendbaarheid’ lees je alles over de prioriteiten en stappen op het gebied van wendbaarheid. In dit vervolgartikel gaan we alle elementen na en leer je waarom en hoe deze elementen invloed kunnen hebben op de wendbaarheid van jouw organisatie.

1. Bedrijfsidentiteit

Je bedrijfsidentiteit bestaat uit je missie, visie en waarden. Je missie is de reden waarom je bedrijf ooit is opgericht. Je visie is de richting waar je als organisatie naartoe wil; de stip op de horizon. Daarnaast heb je een aantal waarden. In grote organisaties worden dit vaak kernwaarden genoemd. Interne waarden die helpen sturing te geven hoe je je binnen de organisatie en naar buiten toe gedraagt. Daarnaast worden er vaak merkwaarden gedefinieerd: dit zijn waarden die belangrijk zijn voor klanten en passen bij het merk. Voor verreweg de meeste bedrijven is het praktischer en krachtiger om één set waarden te hanteren, zowel intern als extern, en deze te borgen in alle elementen van je organisatie.

Je bedrijfsidentiteit is de as waar je bedrijf om draait. Het maakt je onderscheidend van je concullega’s en is de basis voor je bedrijfscultuur. Integratie van je identiteit in alle activiteiten, processen en het gedrag van je medewerkers is de basis van een sterk merk. Het maakt je organisatie MERK-waardig. Meer daarover lees je in dit artikel.
De visie is een onderdeel van je bedrijfsidentiteit die extra aandacht verdient. In de tijd en door veranderingen in de omgeving, zal dit element van je bedrijfsidentiteit regelmatig veranderen. Dat is niet erg, want door je visie en verschillende toekomstscenario’s te combineren, ontstaat er juist inzicht. Hierdoor ben je in staat om meer flexibel in te spelen op veranderingen. Zie het als navigeren naar een drukke locatie: door verschillende routes en alternatieve vervoersmiddelen te overwegen, ben je beter voorbereid en kun je op het moment zelf snel schakelen en alternatieven overwegen. Je visie bepaal je, in tegenstelling tot de meeste onderdelen van je bedrijfsidentiteit, niet één keer. Je visie herijk je regelmatig.

2. Leiderschap

Leiderschap gaat over persoonlijk leiderschap. Als ondernemer kan je bedrijf niet groter groeien dan je eigen leiderschapskwaliteiten. Zodra er andere mensen bij betrokken zijn, gaat het ook over verbindend leiderschap en het ontwikkelen van hun persoonlijk leiderschap. Leid jij jouw bedrijf richting je visie en stel je jouw mensen in staat om het bedrijf richting de visie te leiden? Ben je in staat om noodzakelijke beslissingen te nemen en heb je de communicatievaardigheden om deze toe te lichten? Kun je ruimte geven aan eventuele emoties, om vervolgens indien nodig begrip en draagvlak te creëren? Ondersteun je medewerkers in hun flexibiliteit en weet je ze te motiveren? Dit geldt niet alleen voor jou als ondernemer, maar naarmate je bedrijf groeit voor alle managers in de organisatie.
Bij dit onderdeel gaat het deels over soft skills, maar ook over sturen op KPI’s, resultaten en het managen van de bedrijfscultuur. Voor grotere bedrijven gaat het ook over de processen en automatisering die worden gebruikt om de continue ontwikkeling van leiderschap bij zowel de ondernemer als het team te stimuleren.

3. Vorm

Zeker voor grotere organisaties is het belangrijk om te bepalen op welke manier ze wendbaar willen zijn. Er zijn drie vormen van wendbaarheid die ook gecombineerd kunnen worden:

Operationele wendbaarheid: je kunt snel op- en afschalen op operationeel gebied. Veel bedrijven doen dit door een schil van zzp’ers rond hun vaste medewerkers in te zetten of gebruik te maken van uitzend- of seizoenskrachten. Operationele wendbaarheid gaat in de praktijk verder dan alleen mensen. Het gaat ook over de inzet van financiële middelen en benodigdheden.
Wendbaarheid op het gebied van assortiment: kun je snel en efficiënt mensen, middelen en geld herverdelen over andere producten of markten? Bijvoorbeeld van producten waar minder vraag naar is, naar producten waar steeds meer vraag naar is.
Een wendbare organisatie: heb je jouw organisatiestructuur zo ingericht dat je snel in staat bent om kansen en bedreigingen in de markt te herkennen en hierop in te spelen, bijvoorbeeld door het verkopen van een bedrijfsonderdeel? Door bijvoorbeeld je organisatiestructuur slim in te richten, kun je delen van bedrijfsprocessen als ‘blokken’ in je organisatie verschuiven. Hierdoor ben je als organisatie toch wendbaar, zonder dat er een hoge flexibiliteit van de medewerkers wordt verwacht. Denk bijvoorbeeld aan het centraliseren of juist decentraliseren van de marketingmedewerkers.

Het is niet altijd nodig om alle vormen van wendbaarheid in je organisatie te implementeren. Dit is afhankelijk van de fase van je bedrijf, het soort organisatie, de markt en de ontwikkelingen binnen en buiten je bedrijf.

4. Mensen

Mensen zijn net als je bedrijfsidentiteit een cruciaal element om wendbaar te zijn. Het zijn immers de ogen, oren, mond, handen én voeten van jouw organisatie. Zonder hen komt de organisatie niet in beweging om zich ook daadwerkelijk te wenden. In een wendbare organisatie wordt ook veel flexibiliteit van mensen gevraagd. Zo kan het voorkomen dat je een maand lang hard aan een project hebt gewerkt, dat vervolgens stil wordt gezet vanwege andere prioriteiten. Goede communicatievaardigheden en psychosociale veiligheid zijn basisvoorwaarden om de wendbaarheid van je organisatie te verbeteren. Medewerkers voelen zich op dat moment veilig en prettig genoeg om open te zijn tegen een collega of manager, zowel over positieve als negatieve zaken. Alleen dan komen er voorstellen voor verbeteringen vanuit de werkvloer en hoor je de bezwaren of elementen die minder goed werken dan vooraf gedacht. Dit geeft je handvatten om te leren van fouten en mislukkingen. Als je mensen stimuleert om mee te denken over voorstellen, plannen en veranderingen, til je jouw organisatie naar een hoger niveau.

Het streven naar continue ontwikkeling, de ruimte om te experimenteren en te leren en het creëren van een growth mindset zijn andere elementen die je wil borgen in je organisatie om deze meer wendbaar te maken. Uiteraard is het belangrijk om te kiezen voor mensen die bij jouw waarden passen en willen bijdragen aan hetgeen waar jij met jouw bedrijf voor staat. Dit maakt het makkelijker om je bedrijfsidentiteit te borgen in je organisatie, maar ook om mensen de vrijheid te geven om zelfstandig te werken binnen heldere kaders.

5. Merk en klant

Je wil graag klanten die jouw producten of diensten kiezen vanwege je merk, omdat dit niet te kopiëren valt door concurrenten. Merk en klanten horen bij elkaar. Met je product of dienstverlening los je een probleem op van de klant of speel je in op zijn behoefte. Doordat je dit op jouw eigen unieke en onderscheidende manier doet, vanuit de waarden die geborgd zijn in alle elementen van je bedrijf, kiezen klanten voor jouw producten of diensten. Uiteindelijk bepaalt de ervaring van je klanten of ze klant bij je blijven. Maar dat niet alleen: ook fysieke beschikbaarheid heeft hier invloed op. Je product moet daar zijn waar de klant behoefte heeft aan jouw oplossing. Verder van invloed of klanten de volgende keer weer voor jou kiezen, is de mentale beschikbaarheid; in welke mate denken klanten aan jou? Daarnaast is klantmanagement of marktmanagement een andere belangrijke factor op het gebied van wendbaarheid. Hoe afhankelijk ben je van bepaalde klanten en markten? Hoe snel kun je op- en afschalen bij een veranderende vraag én hoe snel kun je inspelen op een veranderende behoefte van klanten?

6. Automatisering

Het digitaliseren van bedrijfsprocessen kan bijdragen aan meer efficiëntie, consistentie van de kwaliteit en het vergroten van de klantgerichtheid. Door processen in je organisatie te digitaliseren kun je jouw bedrijf meer wendbaar maken, mits je hier de juiste keuzes bij maakt. Kijk bijvoorbeeld naar welke functies en taken in één softwareprogramma horen en let op zaken zoals tijdbesparing, kosten, voorkomen van fouten, inzicht en gebruiksvriendelijkheid. Deze keuzes zijn cruciaal voor de snelheid waarmee je in kan spelen op (onverwachte) ontwikkelingen. Daarnaast hebben ze ook impact op je organisatie, cultuur, medewerkers en expertise die nodig is in je organisatie.

7. Omgevingsbewustzijn

Omgevingsbewustzijn is het vermogen van de organisatie om externe ontwikkelingen op te pikken, prioriteiten te stellen en daar op in te spelen als het nodig is. Bedrijven die in staat zijn dit vermogen breed in de organisatie te ontwikkelen en een goed communicatieproces hebben om dit te delen met het management, verkleinen hun blinde vlekken in de markt. Hierdoor neemt het risico af dat je belangrijke ontwikkelingen over het hoofd ziet of verkeerd inschat. Hoe je dit in jouw organisatie kan realiseren, zelfs als zelfstandige, lees je in het artikel: Continu je blik naar buiten, organiseer je zo.

8. Strategieproces

Stel niet één keer per jaar de strategie vast maar speel, naarmate je organisatie groter wordt, steeds vaker direct in op hetgeen om je heen gebeurt. Hiervoor is het belangrijk om scherp te hebben wat je speerpunten en bijbehorende prioriteiten zijn. Aan die prioriteiten horen ook middelen gekoppeld te worden, zodat de plannen daadwerkelijk uitgevoerd kunnen worden. Hiervoor is het niet alleen belangrijk dat de externe gerichtheid op orde is. Dit vraagt ook veel van het leiderschap en communicatievaardigheden van het management van jouw organisatie. Het kan zo maar zijn dat door een onverwachte gebeurtenis of voortschrijdend inzicht een project dat vorige maand nog prioriteit had ineens on hold gezet moet worden. Reden kan zijn dat de middelen ingezet moeten worden bij andere projecten en plannen die nu ineens prioriteit hebben. Een scherpe visie is hierbij van belang. Zo voorkom je dat je niet alleen op de korte termijn let, maar krijgen ook lange termijn-projecten de juiste focus zonder ondergesneeuwd te raken in de waan van de dag. Tot slot vergt dit ook de nodige flexibiliteit van de mensen in je organisatie.

9. Innovatie

Voor continue innovatie is het belangrijk om zowel te verbeteren als te vernieuwen. Relevante externe ontwikkelingen en veranderingen in de behoeften van je klanten zijn belangrijke bronnen om te gaan vernieuwen. Dit kan in allerlei vormen: verbeteren, experimenteren, vernieuwing toevoegen aan bestaande producten of dienstverlening, of hele nieuwe producten of diensten aanbieden. Innovatie is één van de elementen die vaak geen vaste werkwijze en processen hebben in kleinere bedrijven. Als starter en performer is dat geen probleem. Daar zit de uitdaging vaak in het vinden van de balans tussen continu verbeteren en standaardisatie, zodat je consistent en efficiënt waarde levert richting klanten. Is je organisatie groter is het wel aan te bevelen om de stap richting een gestructureerd proces te zetten.

Door innovatie goed te organiseren en een helder proces in je organisatie te creëren, schakel je op tijd de juiste expertise in of start je samenwerkingen op. Tegelijk zit je ook aan het stuur als het gaat om het tijdstip waarop je nieuwe product of dienst wordt geïntroduceerd in de markt. Vaak is de timing bepalend voor het succes of falen van je innovatie. In het artikel ‘8 essentiële punten voor innovatie’ lees je meer over de effecten van continue innovatie.

10. Businessmodel

Ook businessmodellen zijn onderhevig aan verandering. Dit komt door veranderingen vanuit de omgeving en de maatschappij. Als het goed is heb je vanuit jouw externe gerichtheid deze businessmodellen in andere markten gespot. Belangrijk is om regelmatig bij de businessmodellen stil te staan. Wat als er een nieuwe partij in jouw markt start met een ander businessmodel? Of als je dat zelf doet met een ander businessmodel? Door hier serieus naar te kijken en jezelf kritische vragen te stellen, ontstaat er scherp inzicht in je huidige business en processen. Het biedt inspiratie voor extra toegevoegde waarde en verbeteringen, waardoor verbetertrajecten voor bepaalde processen of producten ontstaan. Voor wendbaarheid is flexibiliteit in je processen ook belangrijk.

Checklist: hoe wendbaar is jouw bedrijf?

Het lijkt misschien complex als je zo alle elementen onder elkaar zet. Gelukkig zit er een logische volgorde en prioriteitstelling achter. Als je in elke fase van je bedrijf structureel aan deze elementen en stappen werkt, zet je concrete stappen op weg naar meer wendbaarheid.

HOE WENDBAAR IS JOUW BEDRIJF?

Jouw bedrijf is nooit te klein om MERK-waardig & wendbaar te zijn!

Checklist: Hoe wendbaar is jouw bedrijf?